«ایران» گزارش میدهد
کارنامه مردود صنعت قند و شکر در بازار سهام
گروه اقتصادی/تقاضا برای مصرف شکر بهعنوان یک منبع ارزانقیمت برای تأمین انرژی در ایران و کشورهای توسعهیافته همواره درحال افزایش بوده است و این کالا در زمره کالاهای استراتژیک همواره مورد توجه دولتها است. صنعت قند و شکر از جمله صنایعی است که بیشترین ارتباط را با حلقههای پیشین و پسین در زنجیره تولید اقتصاد ملی دارد. مهمترین بخشهای تأمینکننده ورودیهای صنعت قند و شکر بخش کشاورزی است و بخش صنعت و بخش نفت و حملونقل و بازرگانی از جمله دیگر صنایع مرتبط با این صنعت به شمار میروند.صنعت قند و شکر (بهعنوان دومین صنعت از نظر قدمت) در ایران با افتتاح اولین کارخانه قند در سال 1274 در کهریزک توسط یک شرکت بلژیکی آغاز به کار کرد. در حال حاضر بیش از 28واحد چغندری و 9واحد نیشکری با ظرفیت سالانه 170هزارتن در حال فعالیت هستند که 57درصد تولیدات از کارخانههای چغندری و 43درصد از کارخانههای نیشکری است. نیاز کشور اما در حدود 2.4میلیون تن برآورد شده که در حدود 3/1میلیون تن آن در داخل تولید میشود. از منظر بورس؛ این صنعت با 12 نماینده و ارزش بازاری حدود 15هزارو 700میلیارد تومان، در حدود 20درصد از ارزش کل بازار را به خود اختصاص داده است. درحالی که تنها 1درصد از سود شرکتهای بورسی مربوط به این صنعت میشود که بسیار قابل توجه است.
به نظر میرسد ارقام پایین سودسازی این صنعت مهمترین عامل بالابودن نسبتهای ارزندگی همچون نسبت قیمت به درآمد(P/E) و قیمت به فروش (P/S) آن باشد. با شروع روند صعودی بازار در فروردین ماه، سهام این صنعت نیز با استقبال نسبی سرمایهگذاران همراه شد و توانست بازدهی 13.4درصدی را برای سهامداران به ارمغان آورد. هرچند که آمارها نشان میدهد؛ سرمایهگذارانی که در یک یا دو سال گذشته در سهام قند و شکر سرمایهگذاری کردهاند همچنان با زیان سنگینی روبهرو هستند؛بطوری که در یک سال گذشته ارزش سهام این صنعت در حدود 34.6درصد افت کرده و سهامداران بیش از یک سوم از ارزش دارایی خود را از دست دادهاند.
بازدهی سهام این صنعت درحالی است که نسبتهای ارزندگی مانند (P/E) و (P/S) به ترتیب با 19.67 و2.71 به نسبت بالاتری از میانگین بازار قرار دارد.
سودسازی بسیار پایین قند و شکریها
متأسفانه در سالهای گذشته شرکتهای قند و شکری با میانگین حاشیه سود خالص 14درصدی در جایگاه مناسبی از نظر سودسازی قرار ندارند که این امر در مجموع از جذابیت آنها کاسته است. همچنین با نگاهی به صورتهای مالی این شرکتها در مییابیم بازده داراییها و نسبت بازده حقوق صاحبان سهام نیز به ترتیب با 19و 36درصد در جایگاه پایینتری در میان صنایع مختلف موجود در بازار قرار دارد. آمارها نشان میدهد درطول 8سال گذشته قیمت نهادههای این صنعت همواره با نسبت بیشتری از نرخهای فروش شکر افزایش یافتهاند که تأثیر بسزایی را بر روند سودسازی آنها داشته است. وجود ناهماهنگی در عوامل بنیادی و قیمت سهام در این صنعت، موضوعی است که با اصول سرمایهگذاری در سهام سازگاری چندانی ندارد که میتوان برای آن دو حالت متصور شد. اول اینکه سهامداران به افزایش سودسازی این شرکتها در آینده بسیار خوش بین هستند و انتظار دارند در دورههای مالی آینده سودسازی این شرکتها به میزان قابل توجهی افزایش یابد. این موضوع با وجود وضعیت آب و هوایی ایران و نظام دستوری قیمتها فاصله زیادی با واقعیت دارد و روند افزایش هزینههای تولید در این صنعت نشان میدهد که هرگاه افزایش قیمت محصولات اتفاق افتاده، قیمت نهادههای تولید با افزایش بیشتری روبهرو شده است.در حالت دوم میتوان وجود حباب قیمت در سهام این صنعت؛ ناشی از انتشار خبر یا تغییر در شرایط کلی بازار؛ را متصور شد که در این حالت، قیمت سهام براساس عوامل غیرواقعی رشد کردهاند.در جدول زیر 10سهم برترصنعت قند و شکر از نظر ارزش بازاری آورده شده است.
بازدهی سهام صنعت قند به نسبت صنایع دیگر جذاب نیست
شرکت های قند و شکر شرق کشور نسبت به شرکت های حاضر در غرب کشور به دلیل محدودیت در جذب چغندر سودآوری کمتری دارند
مجید میرزاحیدری
خبرنگار
صنعت قند یکی از قدیمیترین صنایع کشور به شمار میرود که غیر از مصرف مستقیم، زمینهساز تولید چند صنعت جانبی هم بوده، اما همین صنعت، در زمینه سیاستگذاری تولید و هم در نرخگذاری سایه دولت را بالای سر خود دارد.
در حال حاضر میزان نیاز کشور به قند و شکر حدود 2 تا 2.2 میلیون تن برآورد شده که با توجه به ظرفیتهای موجود در بخش چغندر و ظرفیت تولید 1.3 میلیون تن قند و شکر، درصورت تأمین نیشکر، توان تولید یک میلیون تن قند و شکر وجود دارد.
به عبارتی درصورت سیاستگذاری مناسب و تأمین چغندر و نیشکر، ظرفیت خودکفایی کشور در این بخش وجود دارد، اما متأسفانه به دلیل نبود استراتژی و سیاست مناسب در قبال این صنعت، هیچگاه برنامه مدونی برای رشد آن وجود نداشته و با تغییر مدیران و تصمیمات سلیقهای، این صنعت با دستاندازهای جدی هم مواجه بوده است.
با اینهمه درحال حاضر 12 نماد شرکت فعال قند و شکر در بازار سرمایه حضور دارند که گفته میشود ارزش بازار آنها در بورس حدود 15 هزارو 700 میلیارد تومان است. معاملهگران حقیقی و حقوقی بازار هم همواره نیم نگاهی به این صنعت در بورس داشتهاند.برای بررسی بیشتر وضعیت این صنعت در بازار سهام گفتوگویی با «مقداد بابایی» تحلیلگر بازارهای مالی انجام شده که با هم مرور میکنیم:
با توجه به بازدهی 10 درصدی بازار در فروردین ماه، آیا این تغییر روند بازار را باید فصل آشتی معامله گران با بازار تلقی کنیم؟
بازار بورس در فرودین ماه، بازدهی مناسبی داشته که این بازدهی از انتظارات مثبت ایجاد شده در گروه خودرویی به دلیل طرح موضوع قیمتگذاری دو خودروساز اصلی و واگذاری آنها آغاز شد و عواملی همچون افزایش نرخ کامودیتیها، بالا رفتن قیمت جهانی نفت و انتظارات از کرک اسپرد صنعت پالایشگاهی، رشد انتظارات تورمی با توجه به افزایش حقوق قانونی کار و برآورد از کسری بودجه و حذف ارز ترجیهی از جمله موضوعاتی است که اثرات خود را بر بازار بورس داشته است.این تغییرات با توجه به اثرات نه چندان زیاد ورود پول حقیقی نشان دهنده وجود تغییراتی در رفتار سرمایهگذاران است اما شاید زود باشد که آن را آشتی با بازار ارزیابی کنیم و این موضوع مستلزم گذشت زمان و تحلیلهای رفتاری است.
اما در کل، انتظار رفتار قبلی سرمایهگذاران و بازدهیهای غیرعادی روزانه را با توجه به تجربهای که سرمایهگذاران کسب کردهاند، نداریم ضمن اینکه سازمان بورس نیز باید در راستای مدیریت بهینه، راهکارها و ابزارهای مناسب را به کارگیرد تا مجدداً غافلگیر نشده و تصمیمات زودگذر اتخاذ نکند.
با توجه به کلیت روند بازار، پربازدهترین سهمهای بازار را کدامها میدانید؟
اصولاً سهمهای کامودیتی محور با توجه به رشد نرخهای جهانی جذابیت بیشتری دارند، سهام گروه پالایشی و پتروشیمی و بانکها و مؤسسات اعتباری از جمله گروههایی هستند که جذابیت بیشتری دارند.
البته گروه خودرویی نیز مورد اقبال بازار بوده و میتواند به عنوان پیش برنده بازار عمل کند.
فلزات اساسی نیز میتوانست جزو پربازدهترین سهمهای بازار باشد، لیکن بر اثر عوارض صادراتی اعمال شده در سال جاری بر کاهش این انتظارات اثرگذار بوده است.
صنعت قند وشکر از جمله صنایع با نرخ بازده دارایی 19 درصد است، علت پایین بودن نرخ بازده دارایی در این صنعت، ناشی از چیست؟
بیشتر ارزندگی صنعت قند و شکر در ایران، دارایی محور است تا بازده محور. به عبارت بهتر، بازدهی این صنعت با توجه به حجم سرمایهگذاری انجام شده در آن به دلیل بیمهریهای سیاستگذار به نسبت صنایع دیگر جذاب نیست.
شاهد این مدعا نیز این است که از دورزمان تاکنون سرمایهگذاری مجددی در این صنعت صورت نپذیرفته و همه کارخانههای قندی کشور مربوط به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی بوده و تقریباً طرح توسعهای در شرکتهای مزبور انجام نشده است.
این بیمهریها وعدم سیاستگذاری صحیح موجب شده هم در مقاطعی که طرحهای حمایتی ازصنعت با ارائه سوبسید انجام میشد ، هم در چند سال اخیر که سوبسیدها حذف شده و به واسطه رشد مقطعی قیمتها سودآوری بهبود یافته، تفکر اصلاح و بهره وری در صنعت که به تبع آن نیازمند اصلاح رویکرد در کشاورزی بوده ایجاد نشود.
نرخ بازده سهام صنعت قند وشکر درسال گذشته 34 درصد بود، در سال جاری تا چه میزان امید به افزایش نرخ بازده سهام این صنعت وجود دارد؟
در درجه اول بازدهی صنعت در سال جاری بیتأثیر از کلیت بازار نیست و قطعاً عدم قطعیتهایی که در این خصوص وجود دارد بر آن تأثیرگذار است.
با وجود این شرکتهای قندی مستقر در غرب کشور در سال جاری به نسبت سال قبل سودآوری بهتری داشتهاند و گزارشهای عملکردی این شرکتها مبین بهبود عملکرد است ولی شرکتهای قندی شرق کشور به واسطه محدودیت در جذب چغندر و رقابتهای ایجاد شده بین این شرکتها به نسبت سودآوری کمتری داشتهاند.
با توجه به دارایی محور بودن عمده این شرکتها، در مورد شرکتهایی که تجدید ارزیابی نکردهاند، اقدام در این خصوص نیز میتواند جذابیت سهام این صنایع را افزایش و بر بازدهی سهام آنها بیفزاید.
با توجه به (P/E) صنعت قند و شکر در بازار، آیا سهمهای قند و شکر حبابی است؟
صنعت قند و شکر بیشتر دارایی محور است تا بازدهی محور، نسبت P/E این صنعت نسبت به بسیاری از صنایع بالاتر است و این موضوع را نباید حباب قیمتی تلقی کرد، چرا که ارزش جایگزینی شرکتهای مزبور بسیار بالاست و در مورد عمده شرکتهای بورسی فراتر از ارزش سهام آنها روی تابلو است.
ناگفته نماند که روند EPS شرکتهای قندی بهبود یافته و تغییر رویکرد سیاستگذار هم میتواند بر آینده آن تأثیرگذار باشد. سال گذشته، شیوه نرخگذاری شکر به جای اعلام نرخ ریالی، به اعلام فرمول نرخگذاری مانند سایر صنایع غذایی تغییر کرد.
این موضوع نوید بخش تغییر رویکرد در نرخگذاری این محصولات بود، هرچند که نرخگذاری دستوری چالشی است که کل اقتصاد کشور با آن مواجه است، ولی این موضوع را به ذهن متبادر ساخت که به سمت حذف نرخ دستوری پیش خواهیم رفت.
درحال حاضر نرخ شکر وارداتی نسبت به نرخ شکر داخلی بسیار بالاتر است و این موضوع میتواند بر بازدهی آتی صنعت تأثیرگذار باشد.
نسبت پرداخت سود این صنعت نسبت به کل بازار خوب بوده ،هرچند که عملکرد برخی شرکتهای قند و شکر در این خصوص ضعیف بوده، علت این ناهمگونی چیست؟
عوامل متعددی بر بازدهی متفاوت شرکتها اثرگذار است که از آن جمله میتوان به محل استقرار، ظرفیت کارخانهها، توانایی مالی در جذب چغندر، نحوه مدیریت، میزان مالکیت زمین و بهروزتر بودن ماشینآلات اشاره کرد.
اما نکتهای که بیشترین اثرگذاری را در تفاوت عملکرد شرکتهای قندی دارد و به سادگی قابل اصلاح نیست، مکان استقرار شرکتهای قندی است.
این صنعت وابستگی صددرصدی به کشاورزی و میزان منابع آبی دارد.
با افزایش هزینههای حمل، شرکتهایی که در مراکز کشاورزی با منابع آبی مناسب تر واقع شدهاند از منظر استراتژیک، موقعیت مناسب تری دارند و در چالش با رقبای خود برگ برندهای دارند که در کسب سودآوری بهتر به آنها کمک خواهد کرد.
صنعت قند وشکر به نسبت قدمت بالا، دچار محدودیت درحوزه سرمایهگذاری است، چرا؟
بازدهی پایین صنعت و دخالت سیاستگذاران موجب شده این صنعت جذابیت پایینی داشته و سرمایهگذاری جدیدی در این حوزه صورت نپذیرد.البته تعداد کارخانههای قندی در کشور نیز به نسبت میزان کشت بالاست و خشک شدن اقلیم نیز جذابیت سرمایهگذاری در این صنعت را کاهش داده است.
سال جاری را برای بازار سهام در مقایسه با بازارهای موازی تا چه میزان جذاب و دارای بازدهی بیشتر برآورد میکنید!؟
P/E بازار بورس در محدوده 8/8 بوده که این رقم در بازه تاریخی آن قرار گرفته و نشان از این دارد که بازار به نسبت منصفانه است.با این وجود، شاخصهای کلان اقتصادی تأثیر قابل توجهی بر ارزیابیها دارد و عدم اطمینان در مورد شاخصهای مزبور بسیار زیاد است.
موضوع برجام و توانایی فروش نفت ایران و وصول منابع آن و همچنین رفتار دولت در استفاده از منابع از جمله عواملی است که نوع رخداد آن تأثیر بسزایی بر ارزیابیها دارد.
در صورت توافق برجام یا توافق موقت که احتمال آن توسط کارشناسان بیشتر ارزیابی میشود و اثر منفی آن بر نرخ ارز، با توجه به افزایش قیمتهای جهانی، بازار بورس در حدود وضعیت موجود در بین بازارهای مذکور مناسب تر به نظر میرسد.
«ایران» ازمعاملات بازار سهام گزارش میدهد
فرار دقیقه نودی شاخص از نقطه حساس
گروه اقتصادی/ در جریان معاملات دیروز، اکثر نمادهای بازار با فشار عرضه روبهرو شدند و شاخص کل بورس با رهبری سهام بانکی، نفتی و سهام بزرگ خودرویی ، در کنار کاهش شدید در قیمت یک سهم از شرکت های چند رشتهای صنعتی ، شروع به کاهش کرد. اما در این بازه شاخص کل هم وزن روند صعودی خود را به کمک افزایش قیمت در سهام کوچک ، ادامه داد. با شروع نیمه دوم بازار و افزایش فعالیت حقوقی ها بازار توانست از نقطه حساس یک میلیون و 500 هزارواحدی فاصله بگیرد و در دقایق پایانی با سبز پوشی چند سهم بزرگ در گروه فرآوردههای نفتی و ورود بالای حقیقیها به گروه کانههای فلزی ، با 2586 واحد افزایش ، به ارتفاع یک میلیون و 507هزار واحدی برسد.به این ترتیب ، شاخص کل توانست اولین روز سبز خود را در اردیبهشت ماه به ثبت رساند.در این روز از 436 نمادی که با افزایش قیمت روبهرو شد 177نماد در صف خرید و از 234 نمادی که کاهش قیمت را تجربه کردند 13 نماد به صف فروش نشستند.تراکنشهای حقوقی در این روز به میزان 5درصد افزایش یافت و این طیف از فعالین بازار همچنان در نقش تقاضا کننده ، ایفای نقش کردند.ارزش معاملات خرد نیز برای سومین روز متوالی کاهش یافت و به حدود 5491میلیارد تومان رسید.
عرضه 727 هزار تن انواع محصول در بورس کالا
دیروز تالارهای مختلف بورس کالا میزبان عرضه 727 هزار و 34 تن انواع کالا بودند. در این روز تالار فرآوردههای نفتی و پتروشیمی میزبان عرضه 71 هزار و 591 تن مواد پلیمری، روغن پایه، لوب کات، قیر و گوگرد بود.به گزارش روابط عمومی و امور بینالملل بورس کالای ایران، 28 هزار تن وکیوم باتوم و 22 تن پلی وینیل کلراید در تالار حراج باز عرضه شد.تالار محصولات صنعتی و معدنی در این روز شاهد عرضه 385 هزار و 40 تن ورق فولادی، 60 هزار تن آهن اسفنجی، 11 هزار و 800 تن شمش آلومینیوم، 870 تن بیلت آلومینیوم، 4 هزار و 408 تن شمش روی، 40 تن شمش سرب، 5 هزار و 290 تن مس کاتد، 11 هزار تن مس کمعیار، 2 هزار تن هیدروکسید آلومینیوم و 43 کیلوگرم شمش طلا بود.تالار صادراتی نیز عرضه یکهزار و 680 تن قیر و 682 تن سبد ناودانی را تجربه کرد.تالار سیمان بورس کالای ایران در این روز میزبان عرضه 138 هزار تن سیمان بود و 6 هزار و 633 تن بوتادین، اکسید آلومینیوم، انیدریدفتالیک و دی اکتیل فتالات نیز در بازار فرعی عرضه شد.
عرضه 97هزارتن فرآورده در بورس انرژی
تالارهای مختلف بورس انرژی ایران دیروز- دوشنبه - 5اردیبهشتماه ۱۴۰۱ میزبان عرضه بیش از ۹۷ هزار و ۲۰۳ تن فرآورده هیدروکربوری بود.در بازار دیروز، کالاهای «آیزوریسایکل»، «آیزوفید»، «حلال ۴۰۲» و «حلال ۴۰۴» شرکت پالایش نفت تبریز، «آیزوریسایکل» و «نفتای سنگین» شرکت پالایش نفت تهران، «برش سنگین»، «سوخت کوره»، «نیتروژن مایع» و «پنتان» شرکت پتروشیمی تبریز، «زغال سنگ» شرکت زغال سنگ پرورده طبس، «سی او» و «نفتای سبک» شرکت پالایش نفت آبادان، «متانول» شرکت پتروشیمی زاگرس، «متانول» شرکت پتروشیمی شیراز، «متانول» شرکت پتروشیمی فنآوران، «متانول»، «متانول» شرکت پتروشیمی مرجان، «متانول» شرکت متانول کاوه، «نفتای سبک» شرکت پالایش نفت بندرعباس، «نیتروژن مایع» شرکت پتروشیمی غدیر و «نیتروژن مایع» شرکت صنایع طبی آرکاشیمی سورنا در رینگ داخلی و «گاز مایع» شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی در رینگ بینالملل بورس انرژی ایران عرضه شد.